9 cuốn sách hay về ký ức có thể giúp bạn vượt qua những ám ảnh cũ và đánh thức trong trí nhớ một số thông tin và phần quan trọng để chữa trị nỗi thống khổ về tinh thần và loại bỏ mọi vướng mắc nặng nề.
Thăm Dò Tiềm Thức
Thăm Dò Tiềm Thức là một trong những văn bản diễn đạt tư tưởng Jung sáng sủa nhất, giản dị nhất và tổng hợp nhất. Nó còn làm ta xúc động khi biết rằng đó chính là văn bản cuối cùng của cả một công trình quy mô to lớn trải dài gần sáu chục năm và vượt quá con số một trăm năm mươi “đầu sách” lớn nhỏ với tầm quan trọng dẫu sao thì cũng không sàn sàn như nhau. Cuốn sách này được Jung hoàn thành mười ngày trước khi ngã bệnh, rồi tiếp đó là cuộc ra đi mãi mãi hồi tháng Sáu năm 1961 của nhà tư tưởng tiếng tăm này.
Thăm dò tiềm thức là một bước nhảy phi thường khỏi sự câu thúc độc đoán của Freud, khám phá những khía cạnh hoang đường ở những chi tiết tế nhị nhất trong đời sống nội tâm của chúng ta. Không chỉ tập trung vào bệnh học tâm thần và các dấu hiệu của nó, nhà phân tích tâm lý người Thuỵ Sĩ này còn nghiên cứu cả những giấc mơ và thế giới biểu tượng của nó, thần thoại và những cổ mẫu (archétype) để xác định những “gen” tinh thần của con người.
Đôi khi ông phải đánh đổi cách trình bày dễ hiểu cho cách thức sâu sắc hơn (đương nhiên là phức tạp và khó hiểu hơn), nhưng điều đó cũng khó làm nản lòng người đọc (kể cả những độc giả thông thường).
Với Jung, “sự hiểu biết ngày nay về cái tiềm thức chứng minh rằng đó là một hiện tượng tự nhiên và cũng như thiên nhiên, ít ra nó có tính chất trung lập. Nó chứa đựng tất cả các khía cạnh của bản chất nhân loại, ánh sáng và bóng tối, vẻ đẹp và vẻ xấu, thiện tính và ác tính, sâu sắc và ngu muội. Sự nghiên cứu biểu tượng cá nhân cũng như biểu tượng tập thể là một công việc to tát và khó khăn, người ta chưa nắm vững được manh mối. Nhưng dầu sao người ta cũng bắt đầu nghiên cứu. Những kết quả đầu tiên thật đáng khích lệ, hình như chúng báo trước rằng sẽ mang lại nhiều lời giải đáp vẫn được mong đợi cho nhiều vấn đề đặt ra với nhân loại ngày nay”.
Vật Chất Và Ký Ức
Vật chất và ký ức (Matière et mémoire) là tác phẩm thứ hai của Henri Bergson được xuất bản lần đầu tiên năm 1896 (bản dịch tiếng Việt của Linh mục Cao Văn Luận, xuất bản lần đầu năm 1963 tại Huế). Trong tác phẩm này, Henri Bergson tranh luận với các nhà khoa học về bộ não (nghiên cứu các bệnh, các hội chứng liên quan đến não). Song lí do sâu xa là để đề cập tới vấn đề tranh luận muôn thuở của triết học: vật chất – tinh thần và mối quan hệ giữa chúng.
Henri Bergson nghiên cứu mối tương quan giữa vật chất và kí ức, đồng thời từ những gợi ý theo quan niệm của ông về ý thức trực tiếp hay sự trực quan (intuition) và ý niệm về dòng tồn tục (la durée), hai chủ đề chính của tác phẩm đầu tay của ông (Essai sur les données immédiates de la conscience – Khảo luận về các dữ kiện trực tiếp của ý thức), ông cố gắng vượt bỏ ngay chính sự đối lập nhị nguyên giữa quan điểm duy tâm-duy ý niệm (idealiste) và duy thực (réaliste) được ông gọi là những khó khăn về lí luận.
Henri Bergson vẫn giữ quan điểm nhị nguyên luận (dualiste), ông coi tinh thần là có thực, vật chất là có thực. Song ông phản đối quan điểm duy thực quy tinh thần vào vật chất. Quan điểm duy thực xem các sự vật ở bên ngoài (ở bên ngoài tinh thần ta) là tồn tại độc lập, hoạt động theo những quy luật của tự nhiên. Vai trò của ý thức chỉ là sự tri giác thuần tuý, tức là nó chỉ giới hạn ở việc “giữ lại” dòng chảy trôi liên tục của trí nhớ về những “khoảnh khắc” tri giác được dưới dạng những hình ảnh (image). Những “khoảnh khắc” ấy thuộc về sự vật chứ không thuộc về ý thức. Bergson xem thân xác của con người cũng là một hình ảnh, một hình ảnh quan trọng nhất và chính thân xác cũng biến đổi. Mọi sự tri giác đều thông qua thân xác và như thế sự tri giác cũng biến đổi theo thân xác.
Nhưng thân xác ta đâu có tri giác trực tiếp. Phải thông qua các biểu tượng. Tri giác là “biết” và kí ức tức là sự “nhận ra lại” (hay sự “nhận thức”: reconnaissance). Như thế, kí ức có nguồn gốc vật chất nhưng mang “bản tính” tinh thần. Tinh thần không phải là cái gì tiếp nhận thụ động các sự vật ở bên ngoài. Nó cũng không gán các ý niệm phổ biến cho sự vật ở bên ngoài (duy ý niệm). Bergson phản đối Descartes – người coi tinh thần và thể xác là hai bản thể riêng biệt: bản thể tư duy và bản thể có quảng tính. Bergson coi tinh thần và vật chất được nối liền nhau qua thân xác. Các nhà khoa học về não (nhất là Théodule Ribot) coi kí ức là cái có “địa điểm” ở bên trong bộ não. Bergson coi kí ức là tinh thần. Sự tổn thương não làm rối loạn hoạt động kí ức, nhưng kí ức không “biến mất”. Kí ức chỉ bị “bất lực”, bị mất hiệu lực. Thân xác ta là trung tâm hoạt động. Lúc này, nó không thể hoạt động hồi tưởng một cách đúng nghĩa được nữa. Bergson phân biệt hai hình thức kí ức: một kí ức-thói quen (học thuộc lòng) và một kí ức-hồi tưởng. Trong loại thứ hai ngoài việc “nhớ lại” thuần tuý còn có cả tưởng tượng, suy tưởng, phát ngôn – những năng lực thuần tuý tinh thần.
Tinh thần “mượn” của vật chất các tri giác để tìm ra thức ăn “nuôi” mình và nó “trả lại” cho vật chất chính các tri giác ấy nhưng lúc này dưới hình thức vận động có mang dấu vết tự do của tinh thần (Henri Bergson).
Phạm Anh Tuấn
Điều Kỳ Diệu Của Ký Ức
Bạn sẽ bắt gặp những câu chuyện chọn lọc từ hàng ngàn câu chuyện quay về kiếp trước được tác giả thực hiện trong 25 năm nghiên cứu tiền kiếp và tế bào ký ức. Đặc biệt từ những câu chuyện này, nguồn gốc của những vấn đề sâu kín, cũng như tài năng tiềm ẩn lớn lao nhất trong mỗi con người dần dần hé lộ.
Cuốn sách ngoài mục đích giúp bạn vượt qua nỗi ám ảnh của quá khứ, còn khơi dậy từ ký ức một số chi tiết, yếu tố cần thiết để hàn gắn những nỗi đau tinh thần và giải tỏa mọi vướng mắc trĩu nặng trong lòng nhằm tạo dựng cho mình một cuộc sống tốt đẹp, an lành!
Người Truyền Ký Ức
Giải thưởng: Boston Globe-Horn Book
Cho dù một ai đã từng đọc những lời giới thiệu ngắn gọn xung quanh cuốn sách, không đọc cũng không thể nào cảm nhận hết sự kỳ lạ của nó. Người truyền ký ức tuyệt vời ở trí tưởng tưởng và những thông điệp mang theo.
Một Cộng đồng không được xác định rõ về không gian và thời gian tồn tại, chỉ biết những thành phần của nó có hình hài giống như con người, và một vài cấu trúc cũng giống như con người. Đứng đầu cộng đồng có một Hội đồng quyết định tất thảy mọi việc, dĩ nhiên, vẫn còn một thế lực cao siêu nào đó hơn nữa, chỉ huy về tổng thể. Mỗi cá nhân sinh ra không bởi cha mẹ họ, mà bởi những Mẹ đẻ, những người phụ nữ được nhận Nhiệm vụ sinh nở ra bé mới cho cộng đồng.
Khi sinh ra, bé mới sẽ được Hội đồng giao cho một cặp bố mẹ nuôi. Mỗi nấc tuổi là một lớp người của cộng đồng khác biệt nhau về chức năng, vị trí. Lên Bảy, mỗi đứa trẻ sẽ được giao một chiếc xe đạp, chứng tỏ một nấc trưởng thành. Và khi lên Mười Hai, chúng sẽ được nhận một Nhiệm vụ riêng (tức là một công việc để duy trì cộng đồng). Rồi lớn hơn nữa, chúng sẽ được tách nhà, kết hợp với một người khác giới để tạo nên một nhà mới, nhận hai đứa bé, một trai, một gái về làm con. Trong cộng đồng đó, tất cả mọi thứ đều phải công khai cho dù là một giấc mơ, và tất cả đều nằm trong giới luật cho dù là việc phải ăn hết một bữa điểm tâm. Không có đau khổ nào, tất cả bằng lặng trôi theo một nguyên tắc bất biến. Kể cả sự phóng thích ai đó ra khỏi cộng đồng, đến Nơi Khác vĩnh viễn..
Phiêu Bước Cùng Einstein
Bước vào bất kỳ nhà sách nào hiện nay, bạn đều có thể thấy hàng trăm cuốn sách dạng “làm thế nào” để hoàn thiện kỹ năng nào đó. Tại sao trong hàng trăm ngàn người mua sách, không mấy ai thực sự đạt được mục tiêu ban đầu? Tại sao giữa chúng ta tồn tại những “kỳ nhân” làm được những chuyện phi thường như thuộc lòng hàng chục ngàn con số pi? Một trong những nhân vật phi thường ấy khẳng định “bất kỳ người bình thường nào rèn luyện đúng cách cũng làm được như vậy”.
Anh nhà báo Josh Foer với mức IQ bình thường, từ những thắc mắc tương tự, đã dành hẳn một năm rèn luyện để tham gia cuộc thi trí nhớ toàn nước Mỹ, và đoạt luôn giải nhất. Cuốn sách ghi lại trải nghiệm đó của anh, các bí quyết rèn luyện trí nhớ và các thông tin khoa học cũng như các cuộc tiếp xúc với cá nhân có trí nhớ phi thường lẫn bất thường.
Dẫn Luận Về Giấc Mơ
“Một dẫn luận ngắn gọn về khoa học nghiên cứu giấc mơ, khảo sát cô đọng những câu hỏi về chức năng, sự kích hoạt và diễn giải giấc mơ, tìm hiểu mối quan hệ giữa mơ, học hỏi, trí nhớ và ý thức. Không chỉ giới hạn ở vài tiết lộ gây ngạc nhiên, Hobson còn phơi bày trần trụi những bí mật của một quá trình đã thu hút và mê hoặc con người trong nhiều thế kỷ.” (Northen Echo)
“Cuốn sách của Allan Hobson rất nên đọc để biết về sự náo nhiệt của khoa học ở những biên giới của lý thuyết và thực tiễn nghiên cứu về ý thức.”
“Dẫn luận về giấc mơ cung cấp nhiều chất liệu tư duy cho mọi độc giả.” (Good Book Guide)
Nghe Mùi Kết Thúc
Tony đã già, Tony cảm nhận rõ đoạn kết cuộc đời mình. Một cuộc đời dường như ổn thỏa, tuy có thất vọng, có ly dị và nhiều mất mát – như mọi cuộc đời. Thế nhưng Tony sẽ rất bất ổn ở chính cái đoạn kết này.
Julian Barnes, nhà văn danh tiếng của nước Anh, đã vô cùng lạnh lùng và tỉ mỉ – nhưng chỉ cần sử dụng rất ít trang giấy – miêu tả cái nhà tù mà con người bị giam hãm bên trong, như một điều không thể khác; nhà tù ấy ác nghiệt vì là tổng thể của hiện tại, tương lai và quá khứ. Những mảnh vụn li ti của quá vãng, cộng dồn thêm bao nhiêu thời gian và sự nham hiểm của số phận, khi đuổi kịp Tony đã mang sức nặng khủng khiếp, sức nặng của kết cục.
Văn chương bậc thầy thường xuyên có một sắc thái quỷ quyệt, điều này thể hiện trong cuốn tiểu thuyết này dưới dạng một lời nhắn nhủ vô thanh của tác giả: Đừng quá tự tin, vì cuộc đời này vốn dĩ rất nhiều bất ổn.
Lai Lịch – Patrick Modiano
Câu chuyện về một lần biến mất để tự tìm lại chính mình. Les Echos.
Một bầu không khí bao trùm ngay từ trang đầu tiên, và vẫn còn bao bọc ta sau khi đã gấp sách lại rất lâu. Chatelaine.
Một văn phong riêng biệt mà Modiano sử dụng để nhắc chúng ta nhớ rằng ông sẽ luôn trung thành với chính mình. La Presse.
“Tôi viết những dòng này giống như người ta soạn một biên bản hoặc một bản lý lịch trích ngang, để làm tài liệu tham khảo, và hẳn là để dứt khoát với một quãng đời không phải của tôi. Những sự kiện mà tôi nhắc đến, từ thuở ấu thơ cho đến năm hai mươi mốt tuổi, tôi đã trải qua như trong một vở diễn, khi mà người ta cho các khung cảnh lướt đi ở đằng sau còn các diễn viên vẫn bất động trên sân khấu. Tôi muốn diễn tả cái cảm giác mà nhiều người đã từng cảm nhận trước tôi: mọi thứ cứ thế trôi qua, mà tôi vẫn chưa thể sống cuộc sống của chính mình.”
Cuốn sách giống như lời độc thoại của tác giả, thấm đẫm những hoài niệm u buồn, không rõ rệt. Vẫn là văn phong riêng biệt, với những câu ngắn, ít động từ và không có câu chữ chuyển tiếp, tưởng như ta đang cùng Patrick Modiano lật giở từng tấm thẻ ghi chép để tìm lại những ký ức gắn liền với chúng. Những dòng văn đầy cảm xúc mà dè dặt đưa độc giả đến với những tâm sự thầm kín của một con người đau đáu tìm về cội rễ của chính mình.
Một tác phẩm nhẹ nhàng mà khiến ta lay động cả tâm can.
Từ Thăm Thẳm Lãng Quên
Một câu chuyện bỗng nhiên hiện ra từ quá khứ mịn màng. Lúc nào người ta cũng tự hỏi, làm cách nào, bằng thứ giả thuật kim nào, mà tác giả có thể tạo ra những ký ức tinh xảo đến thế.
Nhưng Jaquenline, Van Bever rồi Peter Rachman, Paris và London của giai đoạn hậu chiến trong “Từ thăm thẳm lãng quên” dần dà làm cho chúng ta hiểu rằng vỏ bọc quá khứ mịn màng hoàn toàn có thể chứa đựng những kỷ niệm đâu đớn đến thế nào, những kỷ niệm ngủ yên nhưng sẽ quay trở lại quấy nhiễu chúng ta sau từng quãng thời gian mười lăm năm.
Cuốn sách không chỉ dệt nên mối quan hệ kỳ lạ giữa quá khứ và thực tại, mà còn tạo ra những mối liên hệ với các tiểu thuyết khác của Patrick Modiano, nhất là ” Ở quán cà phê của tuổi trẻ lạc lối”
