7 cuốn sách hay về thuyết tương đối phổ biến trong lĩnh vực vật lý, thiên văn và vũ trụ.
Sự Đầy Của Cái Không
Chúng ta đứng giữa hai cái vô hạn, vô cùng bé và vô cùng lớn, hai cột mốc hiểu biết đã thách thức con người xuyên suốt chiều dài lịch sử. Và cũng như vô hạn, cái không không ngừng xuất hiện dưới nhiều hình thức trong các lĩnh vực khác nhau của tư tưởng con người. Sự sợ hãi cái hư vô, hay chân không, thể hiện rất rõ trong tư tưởng phương Tây, mà rõ nét nhất là việc số 0, biểu hiện của cái không trong toán học, đã ra đời ở phương Đông bất chấp những tiến bộ lớn lao trong toán học phương Tây. Con người sợ chân không, tự nhiên sợ chân không, vậy chân không thật sự là gì? Nó có thật sự trống rỗng? Không gian trong vũ trụ có phải là chân không? Làm thế nào mà vũ trụ lại chuyển từ không tồn tại thành tồn tại, từ hư vô thành một cái gì đó? Vai trò của chân không trong sự ra đời của vũ trụ là gì?
Trong cuốn Sự đầy của cái không, tác giả Trịnh Xuân Thuận đưa độc giả đi qua lịch sử phát triển của khoa học và triết học về chân không, từ thuyết tương đối đến lý thuyết lượng tử, từ khái niệm chân không trong Đạo giáo đến các mặt đối lập bổ sung cho nhau trong Phật giáo. Đây là cuốn sách dành cho tất cả những ai muốn hiểu hơn về nguồn gốc vũ trụ, và do đó hiểu hơn về nguồn gốc của chính loài người, những sinh vật có ý thức để đặt câu hỏi về cõi hư vô đã sinh ra vũ trụ này.
Thuyết Tương Đối Hẹp Và Rộng
“Nếu tự hỏi từ đâu tôi đã thiết lập lý thuyết tương đối thì câu trả lời dường như nằm ở điều sau đây: người lớn bình thường hầu như không suy nghĩ về những vấn đề thời gian và không gian. Họ nghĩ rằng mình đã làm điều đó từ nhỏ rồi. Ngược lại, tôi phát triển chậm về mặt trí tuệ đến nỗi tôi bắt ngạc nhiên về không gian và thời gian khi tôi đã lớn. Một cách tự nhiên, tôi đã thâm nhập vào toàn bộ vấn đề sâu hơn những đứa trẻ có năng khiếu phát triển bình thường khác.
Tôi không thông minh hơn người thường nào. Tôi đơn giản chỉ tò mò hơn một người trung bình, và tôi không bỏ cuộc trước một vấn đề cho đến khi tôi tìm được giải đáp”.
Vào tuổi 26, một nhân viên không tên tuổi Albert Einstein của Sở cấp bằng phát minh Thụy Sĩ đã làm cho cuộc cách mạng của bức tranh vật lý thế giới bằng 5 bài báo bộc phát. Từ một góc ẩn dật với công việc kiếm sống qua ngày, Einstein đã vụt lên như một ngôi sao sáng. Tốt nghiệp đại học nhưng không có được chức vị hàn lâm khiêm tốn nào để kiếm sống và tiếp tục nghiên cứu, thế mà ông đã khiến tòa nhà vật lý Newton bỗng chốc không còn “đứng vững”.
10 năm sau, 1915, Einstein tiến thêm một bước khổng lồ khi hoàn thành thuyết tương đối rộng, giải mã hoàn toàn thuyết hấp dẫn của Newton vốn mang nhiều tính chất thần bí(…). Tất cả những hoạt động thiên văn ngày nay, hay mô hình chuẩn Big Bang của vũ trụ học đều mang dấu ấn sâu đậm của học thuyết này.
Trong một cuộc trò chuyện với cậu con trai chín tuổi, Einstein nói rằng: “Nếu một con bọ bò dọc trên một cành cây cong, nó không biết rằng cành cây bị cong. Bố diễm phúc nhận ra điều mà con bọ không thấy.”
Einstein – Cuộc Đời Và Vũ Trụ
Cuốn sách điều tra và công bố những thông tin mới nhất về Einstein, giải thích các giai đoạn, sự kiện và mối quan tâm trong cuộc sống cá nhân của Einstein.
Cuốn sách cũng nêu bật và giải thích các giai đoạn trong hành trình khoa học của Einstein, thể hiện những ý tưởng và mối quan tâm của ông trong việc phát triển các lý thuyết vật lý đã cách mạng hóa toàn bộ vật lý thế kỷ XX, cũng như cuộc chiến của ông với cơ học lượng tử. Tác giả miêu tả một cách hùng hồn tính cách, lý tưởng chính trị, trí tuệ và tính cách của Einstein.
Einstein Và Vũ Trụ Giãn Nở
Einstein là nhà bác học thiên tài với thuyết Tương đối và Vũ trụ giãn nở của ông được trình bày hết sức cô đọng, đơn giản, dễ hiểu pha lẫn những tình tiết đời thường vui nhộn. Tính cách của ông khá đặc biệt đôi khi mâu thuẫn, vừa thông minh xuất chúng với những học thuyết hết sức trừu tượng nhưng cũng có những tính cách chậm chạp đôi khi rất ngờ nghệch của ông. Quyển sách hướng đến lòng yêu khoa học thông qua những khám phá và tính cách rất gần gũi của thiên tài.
Giai Điệu Dây Và Bản Giao Hưởng Của Vũ Trụ
Thông qua những cuộc nói chuyện với công chúng về lý thuyết dây trong mấy năm qua, tác giả đã đã nhận thấy rằng thực sự có một nhu cầu muốn tìm hiểu những nghiên cứu đang tiến hành về các định luật cơ bản, về những đòi hỏi phải cấu trúc lại một cách căn bản quan niệm của chúng ta về vũ trụ của những định luật đó, cùng với những thách thức đang ở phía trước trên con đường tìm kiếm một lý thuyết tối hậu.
Và thông qua việc giải thích các thành tựu lớn của vật lý, bắt đầu từ Einstein và Heisenberg cùng với những mô tả về sự phát triển vô cùng rực rỡ của các phát minh của họ qua những đột phá của thời đại chúng ta, cuốn sách sẽ làm giàu có thêm vừa thoả mãn được nhu cầu đó.
Đối với các sinh viên và giáo viên khoa học, các bạn sẽ tìm thấy trong cuốn sách này một sự cô đúc những kiến thức cơ bản của vật lý hiện đại,như thuyết tương đối hẹp, thuyết tương đối rộng và cơ học lượng tử… đồng thời chia sẻ sự nhiệt thành có sức lôi cuốn lớn lao của các nhà nghiên cứu đang tiến tới gần tới một lý thuyết thống nhất đã được tìm kiếm từ lâu.
7 Bài Học Hay Nhất Về Vật Lý
Cuốn sách 7 bài học hay nhất về Vật lý là một bản tổng kết nhanh những tri thức quan trọng đã tạo nên cuộc cách mạng vĩ đại trong nền vật lý thế kỷ XX như thuyết tương đối rộng, cơ học lượng tử, vũ trụ học, hạt cơ bản, lý thuyết hấp dẫn lượng tử, hố đen. Cuốn sách cũng đề cập đến ý nghĩa của tất cả những tri thức ấy với nhận thức của con người ngày nay.
Trong ấn bản tiếng Italia, cuốn sách đã bán được hơn 300.000 bản, và giờ đã được dịch ra 28 thứ tiếng. Được Independent, Economist, Telegraph, Guardian, New Scientist, Evening Standard bình chọn là cuốn sách hay nhất của năm 2015.
“Bằng cách trình bày đơn giản và sáng rõ, Bảy bài học hay nhất về vật lý sẽ dẫn dắt chúng ta xuyên qua kỷ nguyên cách mạng khoa học đã và đang làm rung chuyển cả nền vật lý hiện đại từ thế kỷ XX đến nay. Cuốn sách giải thích về những khám phá khoa học làm thay đổi cả thế giới của chúng ta trong thế kỷ XX: từ thuyết tương đối, cơ học lượng tử, hố đen, cấu trúc phức tạp của vũ trụ, lực hấp dẫn, cho đến bản chất của nhận thức, và ý nghĩa của những tri thức đó với chúng ta ngày nay. Đã từ rất lâu mới lại có một cuốn sách về vật lý sinh động và hấp dẫn đến thế. “
(Tạp chí New Scientist)
Einstein – Nguyễn Xuân Xanh
Trong cuốn sách viết về EINSTEIN, tác giả Nguyễn Xuân Xanh đã mô tả ông là con người đầy cá tính với những chặng đường khoa học trải đầy vinh quang hoặc những lúc cô đơn đến tuyệt vọng. Hơn ai hết, Einstein là con người kiên quyết chống lại những lối giáo dục vô cảm, giết nhân cách, óc tò mò và trí tưởng tượng thiêng liêng của học trò để thay vào đó những mớ kiến thức không hồn và thành tích cá nhân hão mà bản thân ông đã từng nếm trải và khinh ghét.
Những khám phá khoa học, từ thuyết tương đối, “công thức định mệnh” E=mc2, đến thuyết lượng tử ánh sáng, đều là sản phẩm của tinh thần khoa học phi vụ lợi của ông, nhưng nếu không có chúng, bộ mặt thế giới hôm nay không thể hình dung được. Einstein là con người luôn đi tìm sự thật. Có lẽ vì thế mà năm 2005 vừa qua kỷ niệm 100 năm năm thần kỳ và 50 năm ngày mất của ông, thế giới muốn nghe lại những tiếng nói thật nhất và can đảm nhất của ông như một sự nhắc nhở cho nhân loại.
Nhà bác học EINSTEIN (1879-1955), ông sinh tại thành phố Ulm (Đức). Từ một cậu bé phát triển chậm đã trở thành “bộ óc của thế kỷ”; từ một thanh niên thất nghiệp ở đại học sau khi đỗ cử nhân tại Zurich đã trở thành “bậc thầy” của vật lý. Năm 1905 với năm bài báo đã làm cuộc cách mạng khoa học thế giới, với thuyết tương đối và thuyết lượng tử ánh sáng; được công nhận giải Nobel năm 1921. Mới 15 tuổi ông đã từ bỏ nước Đức ra đi, rồi 20 năm sau về lại Berlin trong sự vinh quang khi trở thành thành viên trẻ nhất của viện hàn lâm Phổ tại Berlin năm 1914. Nhưng gần 20 năm sau lại phải bỏ nước ra đi lần thứ hai trước hiểm họa phát xít, chọn Princeton làm trạm dừng chân cuối cùng.
Einstein không phải là “chuyên viên” tháp ngà để quên đi thế giới xung quanh, cũng không phải là con người của bộ máy để dễ dàng nghe theo mệnh lệnh của nó. Đi tìm chân lý đối với Einstein quan trọng hơn mọi thứ khác.
Các nhà khoa học đã chia sẻ khi đọc cuốn sách Einstein, như Gs. Phạm Xuân Yêm “Không những đây là một cuốn sách hay nhất bằng tiếng việt, mà ngay cả so với một số sách báo Pháp và Anh mà tôi đọc nhân dịp 2005 là năm vật lý toàn cầu để kỷ niệm đúng một thế kỷ ra đời của năm thần kỳ của Einstein cũng như của hai thuyết tương đối hẹp và lượng tử, chưa thấy có quyển nào viết về Einstein cho đại chúng mà nội dung phong phú với một ngôn ngữ sáng sủa đến thế”.
Đây là nhận xét của Gs. Hoàng Tụy “Đọc cuốn sách hấp dẫn và đầy suy tư này, tôi càng thấm thía vì sao Einstein đã đi đến kết luận “Trí tưởng tượngquan trọng hơn tri thức”. Rất mong các bạn trẻ tìm đọc cuốn sách này để giúp mình xác định hướng học tập, rèn luyện và tham gia nghiên cứu, sáng ạto trong các lĩnh vực kho học công nghệ, văn hóa, giáo dục”.
Và đây là ý kiến của Gs. Jurgen Renn: “Một công trình ấn tượng và có sức lôi cuốn bởi khối lượng thông tin phong phú và cách trình bày đầy sinh khí”.
