14 cuốn sách hay về Huế này sẽ giúp bạn khám phá lịch sử, văn hóa của Huế, cùng cuộc sống muôn màu và những nét độc đáo.
Huế Và Triều Nguyễn
Huế nằm ở miền Trung Việt Nam, từng là kinh đô của các chúa Nguyễn ở Đàng Trong trước khi trở thành kinh đô Phú Xuân của triều đại Quang Trung. Từ năm 1802 đến năm 1945, Phú Xuân – Huế là kinh đô của triều Nguyễn, kinh đô của một vương quốc thống nhất trên một vùng đất rộng bao gồm đất liền, các hải đảo ven biển và hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.
Huế gắn liền với triều Nguyễn vì nơi đây còn lưu giữ nhiều pháo đài, cung điện và truyền thống văn hóa của triều Nguyễn. Huế, cố đô, cũng đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới từ năm 1993. UNESCO đã công nhận Nhã nhạc Cung đình Huế là Di sản Phi vật thể Thế giới vào năm 2003. Huế hiện nay nổi tiếng là một thành phố lịch sử nổi bật và là một điểm đến du lịch hấp dẫn cả trong và ngoài nước.
Các nhà nghiên cứu về Huế và triều Nguyễn từ lâu đã có nhiều công trình nghiên cứu chi tiết. Tuy nhiên, cách nhìn nhận, đánh giá về chúa Nguyễn và triều Nguyễn lại hết sức khác biệt, thậm chí bác bỏ quyết liệt và “xóa sạch” mọi thành tích của họ. Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam và UBND tỉnh Thanh Hóa phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia, tổ chức đánh giá lại ‘công và tội’ của triều Nguyễn; nghiên cứu một cách công khai, trung thực và công bằng những thành công và hạn chế của các chúa Nguyễn và triều Nguyễn.
Nhằm cung cấp cho độc giả những hiểu biết sâu sắc hơn về Huế và triều đại nhà Nguyễn. Cuốn sách gồm hơn 20 công trình nghiên cứu, bao gồm các bài khảo luận, bài giảng và lời giới thiệu của GS Phan Huy Lê của ông về Huế và triều Nguyễn. Huế gắn bó với Giáo sư từ ngày đất nước thống nhất. Giáo sư đã dành nhiều thời gian nghiên cứu về Huế và triều Nguyễn trong bộ sưu tập hơn 400 bài nghiên cứu khoa học của mình. Với tư cách là Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, ông đề nghị cần nghiên cứu, đánh giá trung thực về các chúa Nguyễn và triều Nguyễn để nhận thức lịch sử đầy đủ, công bằng hơn. Cuốn sách này sẽ giúp đưa ra một số ánh sáng về chủ đề này.
Nghệ Thuật Huế
Với những bài phân tích tỉ mỉ cùng hơn 200 phụ bản sinh động, Nghệ thuật Huế là một nguồn tư liệu quý giá, lột tả các đặc tính của nền mỹ thuật bản địa vốn có nội dung phong phú cùng hệ thống biểu tượng, nhưng vẫn hạn chế về năng lực tả thực bởi các ràng buộc về quy ước trong văn hóa và nghệ thuật truyền thống, cũng như bởi tư duy khuôn mẫu của những nghệ nhân không một lần dám bước ra ngoài lệ thường.
Góc nhìn của Léopold Michel Cadière là sự kết hợp từ đôi mắt lý tính, quy củ của một nhà nghiên cứu phương Tây với tâm hồn của một người yêu và hiểu Việt Nam; do đó, những bài miêu tả, phân tích vừa mang tính trung lập, vừa xen lẫn phần nào tiếc nuối cho một nền nghệ thuật và cho những nghệ nhân vô danh lẽ ra đã có thể phát triển hơn nữa; thêm vào đó là sự thông hiểu bối cảnh xã hội bản xứ và nỗ lực tìm tòi những đặc điểm riêng của Huế.
Cuốn sách không chỉ kể cho độc giả nghe câu chuyện của những biểu tượng mà còn đem lại những giá trị nghiên cứu, tham khảo mang tính khách quan và đầy nhân văn.
Huế Tản Văn – Áo Bay Khép Mở Nhiều Tâm Sự
“Tâm tư khép, mở đôi tà áo…” (Đinh Hùng)
Theo bước chân trường tồn của đôi bờ sông Hương, mái chùa Thiên Mụ, tà áo dài Huế cùng chiếc nón bài thơ đã trở thành một biểu tượng đẹp của xứ mộng mơ. Những tà áo tím bên dòng Hương Giang hay những tà áo trắng của nữ sinh Đồng Khánh qua bến đò Thừa Phủ, qua cầu Trường Tiền… tím buồn và trắng vui, khép mở bao niềm tâm sự. Áo dài Huế gần gũi không chỉ với nữ sinh Đồng Khánh hay phụ nữ khuê các mà còn rất mặn mà với giới bình dân mua gánh bán bưng.
Trong tấm áo dài bạc màu vì một nắng hai sương, nối tay, nối vạt vì thiếu vải hay may bằng nhung điều quyền quý, người phụ nữ vẫn phảng phất nét đoan trang, dịu dàng đến e ấp, nhẹ như tà áo bay bay trong gió thời gian..
Về Huế
“Tìm lại Huế xưa” trong Về Huế chính là nói lên trọn vẹn từ kẽ tóc chân tơ nếp sống của Huế trong hiện sinh thường nhật đon sơ của thành phố “cười trong nước mắt” này, nói bằng cả chân tình của một người thương Huế. Bởi thế, độc Về Huế là đã gặp được Huế một thời trong mãi mãi.
Chỉ cần đọc Về Huế, chúng ta cũng cảm thấy hơn một lần trở về với Huế bằng một tâm trạng kỳ lạ, khó hiểu là “phải” trở về với Huế để tìm lại Huế.
Kinh Thành Huế – Tìm Hiểu Quá Trình Xây Dựng Kinh Đô Nhà Nguyễn – Di Sản Thế Giới Của Việt Nam
Kinh thành Huế cùng với di tích của Cố đô Huế là Di sản vô giá của đồng bào cả nước và cũng là của nhân loại mà chúng ta có trách nhiệm gìn giữ bằng sự hiểu biết và tấm lòng thiết tha với di sản văn hóa dân tộc. Vì thế, đây là một cuốn sách bổ ích, xin được trân trọng giới thiệu với bạn đọc.
Lịch Sử Phật Giáo Xứ Huế
Cuốn “Lịch sử Phật giáo xứ Huế” của Thượng tọa Thích Hải Ấn và Phật tử Hà Xuân Liêm là một thể hiện bước đầu nỗ lực tìm hiểu Phật giáo xứ Huế.
Cuốn Lịch sử Phật giáo xứ Huế được chia làm 6 chương:
- Chương mở đầu: Tức là phần dẫn nhập
- Chương I: Phật giáo Thuận Hóa sơ kỳ, tức là lúc còn Chămpa cho đến năm 1400.
- Chương II: Phật giáo Thuận Hóa từ năm 1400 – 1801
- Chương III: Phật giáo Huế từ năm 1802 – 1945
- Chương IV: Phật giáo Huế từ năm 1945 đến nay
- Chương kết
Tiểu Vùng Văn Hóa Xưa Huế
Văn hóa Huế là một điển hình tiêu biểu của văn hóa Việt Nam truyền thống. Văn hóa Huế cũng gần như duy nhất ở Việt Nam còn bảo tồn được tính cách cung đình, quý tộc. Cùng với sự vận động và phát triển không ngừng của xã hội, tiểu vùng văn hóa Huế đã, đang và sẽ ngày càng khẳng định được vai trò, vị trí đặc thù trong nền văn hóa dân tộc và văn hóa thời đại..
Đô Thị Thừa Thiên Huế – Tiến Trình Phát Triển Và Giải Pháp Quy Hoạch
Cuốn sách tập hợp các bài viết của các nhà lãnh đạo, các nhà khoa học khu vực miền Trung và Thừa Thiên Huế, nghiên cứu chủ yếu về tiến trình phát triển đô thị ở Thừa Thiên Huế qua các giai đoạn lịch sử, đúc kết những bài học kinh nghiệm có giá trị, đồng thời đưa ra những giải pháp phát triển, quy hoạch đô thị Thừa Thiên Huế, hướng tới mục tiêu đưa Thừa Thiên Huế trở thành thành phố loại I trực thuộc Trung ương trong tương lai.
Cuốn sách sẽ cung cấp thêm cho bạn đọc tư liệu có giá trị về tiến trình phát triển và giải pháp quy hoạch đô thị Thừa Thiên Huế, là tài liệu tham khảo có giá trị đối với các nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách và những bạn đọc quan tâm đến vùng đất Thừa Thiên Huế.
Nghiên Cứu Triều Nguyễn Và Huế Xưa
Nghiên cứu con người Huế không chỉ để phục vụ xứ Huế mà thực sự còn phục vụ quốc gia và phần nào phục vụ quốc tế. Thời niên thiếu của Bác Hồ ở Huế là của Việt Nam, của danh nhân thế giới chứ không riêng gì của Huế.
Bố cục tập sách chia làm 3 phần:
- Phần I: Văn hóa du lịch
- Phần 2: Kiến thức lịch sử
- Phần 3: Giao lưu tranh luận.
Lãng Du Xứ Huế
Huế là miền đất di sản. Nhưng không phải chờ đến khi Quần thể di tích cố đô Huế được UNESCO vinh danh là Di sản thế giới (năm 1993) thì Huế mới được chú ý. Từ nhiều đời nay, miền đất thơ mộng và lãng mạn này đã là cảm hứng của bao văn nghệ sĩ với những sáng tác ở nhiều lĩnh vực: thơ văn, âm nhạc, hội họa, nhiếp ả Là kinh đô của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam (1802-1945), Huế còn lưu giữ được nhiều những kiến trúc cung đình có giá trị; ngoài ra Huế cũng có nhiều danh lam thắng cảnh đẹp say đắm lòng người. Huế được coi là bài thơ của kiến trúc và thiên nhiên.
Trong quá khứ, bên cạnh vai trò kinh đô của nước Việt Nam thống nhất, Huế cũng là một trung tâm văn hóa, trung tâm Phật giáo, để lại nhiều dấu ấn trong tiến trình lịch sử của dân tộc. Và hiện tại, Huế vẫn là miền đất phồn hoa đô hội ở miền Trung, là điểm du lịch hàng đầu với những nét đặc sắc riêng không nơi nào có được.
Với văn học nghệ thuật nói chung và nhiếp ảnh nói riêng, Huế dường như là đề tài không bao giờ cạn. Huế đẹp bởi dòng sông Hương – dòng sông di sản – hiền hòa xanh biếc chảy qua thành phố; Huế đẹp ở những kiến trúc xưa, những thành quách rêu phong, những đền đài nguy nga tráng lệ vang bóng một thờ Huế cũng đẹp ở những khung cảnh đời thường, những nét văn hóa đậm chất cố đô Biết bao nghệ sĩ nhiếp ảnh đã đến và rồi bị Huế mê hoặc. Tác giả của cuốn sách này là một trong số ấy..
Món Ngon Xứ Huế
Là nghệ nhân ẩm thực nổi tiếng bậc nhất về món ăn Huế hiện nay, tác giả chia sẻ trong cuốn sách của mình hai điều tâm đắc nhất: một là những công thức nấu món Huế đúng gu, đúng điệu, hai là những câu chuyện đời, chuyện nghề như một sự trải lòng với độc giả yêu thích món Huế.
65 món ăn được tác giả chăm chút, diễn đạt chi tiết, làm bật lên nét đặc trưng, tinh tế trong cách chế biến món ăn Huế: món canh Huế luôn có hương vị đậm đà của ruốc hay món xào thoảng vị cay nhẹ của chút ớt khô mịn để khử mùi tôm thịt. Bắt đầu món xào với tỏi phi, khi gần xong lại cho thêm tỏi để tăng hương vị và để món ăn không gắt mùi tỏi phi. Món cháo luôn luộc gạo nở búp, gạn bớt nước gạo cho thêm nước, nấu tiếp cho gạo nở mềm, để hương vị tôm cua trong cháo đặc trưng và ngọt thanh,… Kho tàng ẩm thực phong phú và đặc sắc của Huế còn tiềm tàng nhiều trong dân gian, và quyển sách này là niềm hy vọng sẽ mang đến những đóng góp nhất định trong việc giới thiệu rộng rãi nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của Huế đến những người yêu ẩm thực Huế nói riêng và Việt Nam nói chung..
Trò Chơi Và Thú Tiêu Khiển Của Người Huế
Cuốn sách nghiên cứu, trình bày và phân tích các trò chơi, thú tiêu khiển truyền thống của người dân Huế. Sách gồm ba phần chính: Trò chơi và thú tiêu khiển mang tính cộng đồng ; trò chơi và thú tiêu khiển mang tính hội nhóm ; trò chơi và thú tiêu khiển mang tính cá nhân. Ngoài ra, còn có 6 phần phụ lục cung cấp thêm các thông tin như về các bài bản ca Huế; 48 đề thả thơ; 160 đề đố thơ; những bộ đầu hồ; hai bộ xăm hường và trò xăm hường; các trò chơi của trẻ em xứ Huế.
Sự tồn tại và phát triển của các trò chơi và thú tiêu khiển ở Huế bắt nguồn từ sự du nhập các trò chơi và thú tiêu khiển truyền thống của cư dân đồng bằng Bắc Bộ rồi cải biên cho phù hợp với điều kiện địa lý, môi trường và hoàn cảnh lịch sử ở vùng đất mới. Nhiều trò chơi dân gian của người dân Ðại Việt xưa, đã theo bước chân của những lớp dân Nam tiến, có mặt ở Huế ngay từ khi mảnh đất này còn là “Ô châu ác địa”. Trong giai đoạn đầu, những trò chơi ấy vẫn mang đậm dấu ấn từ những trò vui của cư dân châu thổ sông Hồng. Ðó là những trò chơi gắn với các lễ hội dân gian, được nhà nước đứng ra tổ chức để mua vui cho thiên hạ trong các dịp lễ lượt như: đua ghe, đấu vật, đu tiên…
Nghệ Thuật Và Nghệ Nhân Vùng Kinh Thành Huế
Mỹ thuật hay nghệ thuật nói chung, thật ra, chưa bao giờ là lĩnh vực nằm ngoài “vòng tay” của văn hóa, “nơi” đã sản sinh ra nó. Chính vì thế, những hiểu biết quán xuyến và sâu sắc về mặt văn hóa luôn giúp chúng ta dễ dàng hơn trong những liên tưởng đối sánh và phân tích, khi nghiên cứu lĩnh vực vốn được xếp vào phạm trù của cái đẹp. Nguyên tắc trên vẫn luôn là thuộc tính cần thiết, không riêng gì trong lĩnh vực nghiên cứu hay phê bình nghệ thuật, mà chúng còn liên quan mật thiết đến cả hoạt động sáng tác nữa.
Nghệ thuật và nghệ nhân vùng kinh thành Huế (L’Art à Hué) là một ấn phẩm đặc biệt của B.A.V.H (Số 1/1919), sau đó được in lại trở thành một tác phẩm độc lập, bề thế, có ví trí quan trọng trong thư mục nghiên cứu nghệ thuật Huế, bao gồm cả nội dung lẫn nhiều phụ bản màu, đen trắng. Đây có thể xem là một trong những công trình nghiên cứu khoa học về nghệ thuật tạo hình Huế đầu tiên và hiếm hoi được công bố rộng rãi từ năm 1919. Chúng đã trở thành tư liệu quý giá để người đời nay có thể bổ sung, đối sánh, mà qua bao nhiêu binh biến và thời gian, nhiều di tích, nhiều tác phẩm đến nay đã không còn.
Bố cục của tác phẩm này được cấu tạo thành nhiều phần, mở đầu bằng một chương tổng quát trình bày về nghệ thuật ở Huế của L. Cadière; và phần khác viết về thành phố, nhà cửa, đồ đạc trang trí nội thất Huế của Edmon Gras. Sau những nhận định tổng quát về nghệ thuật Huế, tác giả Cadière bắt đầu tiếp cận một cách chi tiết với từng phần cụ thể, liên quan đến nghệ thuật tạo hình..
Huế – Triều Nguyễn: Một Cái Nhìn
Huế – Triều Nguyễn: Một cái nhìn là một tác phẩm gồm 47 bài viết về nhiều lĩnh vực khác nhau, phân chia thành hai chủ đề Huế – di sản văn hóa (35 bài) và Triều Nguyễn – những vấn đề lịch sử (12 bài). So với lần tái bản thứ hai của cuốn sách thì lần này tác giả đã bổ sung thêm 15 bài cho cả hai chủ đề, kể cả những bài gọi là “phụ lục” thì tính khoa học và thông tin mới cũng không kém những bài chính. Là một tập những bài viết phân tích về sinh thái nhân văn, lịch sử, văn hóa của Huế và vương triều Nguyễn trong lịch sử đất nước, cuốn sách thể hiện góc nhìn đương đại đối với nghệ thuật, văn hóa và di tích cổ ở Huế.
Nhà nghiên cứu lịch sử – văn hóa Huế Vĩnh Cao nhận xét : « Điểm đáng để chúng ta lưu tâm hơn cả là tác phẩm Huế – triều Nguyễn. Một cái nhìn đã giúp chúng ta thấy được « cái nhìn » của người đương đại đối với nghệ thuật, văn hóa cùng di tích cổ. Dù là « cái nhìn » của một cá nhân, nhưng chúng ta vẫn thấy được sự gắn bó cùng hoài bão và sự trân trọng đối với di sản văn hóa, một tấm lòng hoài cổ, cộng thêm nỗi trăn trở suy tư của lớp người trẻ đương đại. Chính với tấm lòng vả nỗi niềm đó đã thúc đẩy mạnh mẽ việc bảo tồn văn hóa của ông cha.
TS. Nguyễn Thị Hậu – Phó Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cho rằng: Sự đa chiều chính là điều thú vị của cuốn sách. Có thể nhận thấy sự đa chiều từ nhìn nhận về sinh thái nhân văn, để tìm hiểu, phân tích, đánh giá lịch sử – sự kiện, để liên kết các yếu tố, thành tố văn hóa. Đa chiều để đặt Huế và Triều Nguyễn trong dòng chảy văn hóa của đất nước. Nhưng đồng thời lại nhất quán trong tâm thế người nghiên cứu : tâm thế cởi mở và thẳng thắn trình bày suy nghĩ, nhận định, cởi mở tiếp nhận trao đổi với ý kiến đồng thuận hay trái chiều, cởi mở về sự đánh giá tư liệu điền dã hay sử liệu mới phát hiện…
